Een prijs voor denkers over ethiek
Meer dan ooit vraagt onze complexe samenleving om kritische reflectie. Ook de stortvloed aan meningen die ons via de (social) media bereikt, doet een appel op ons denkvermogen. Daarbij voldoet een simpel ‘mee eens’ of ‘oneens’ niet. Wie een positieve bijdrage aan het maatschappelijk debat levert, is ook bereid zijn eigen standpunten tegen het licht te houden. Deze kritische én constructieve denkhouding wil de Stichting Internationale Spinozaprijs stimuleren. Dat doet ze door educatieve en publieksactiviteiten rondom haar internationale laureaten te organiseren, zowel in Nederland als in Vlaanderen.
De Stichting Internationale Spinozaprijs werkt in cycli van twee jaar. Elke cyclus staat in het teken van een urgent thema zoals ‘toekomstbestendige solidariteit’, ‘gezondheid, risico en samenleving’ en ‘technologie’. In het kader van het thema kiest een onafhankelijke jury van Nederlandse en Vlaamse academici en schrijvers een laureaat.
De Spinozalens wordt tweejaarlijks uitgereikt rond 24 november, de geboortedag van de Nederlandse filosoof Baruch de Spinoza, naamgever van de prijs. De Spinozalens bestaat uit een bronzen beeld van Spinoza. Ook ontvangt de lauraat en een honorarium van 10.000 euro voor zijn of haar publieke optredens. Daarnaast verschijnt bij Boom Uitgevers de Nederlandse editie van een boek of tekst(en) van de laureaat die niet eerder werden vertaald. De Spinozalens werd voor het eerst in 1999 uitgereikt.
‘Vrede is niet de afwezigheid van oorlog. Het is een deugd, die uit geestkracht en standvastig verlangen voortkomt’
Baruch de Spinoza, Tractatus Politicus
De uitreiking van de Spinozalens vindt plaats in Den Haag, de stad van vrede en recht waar Spinoza begraven ligt, en is een publiek evenement. Daarnaast wordt de laureaat uitgenodigd om een aantal publiekslezingen te geven in Nederland en Vlaanderen. In de maanden voorafgaand aan de uitreiking van de Spinozalens organiseert de Stichting Internationale Spinozaprijs educatieve activiteiten voor jongeren met een wedstrijdelement. Aan de hand van het gedachtegoed van de laureaat worden deelnemers uitgedaagd over actuele ethische vraagstukken na te denken en daar mogelijke oplossingen voor aan te dragen.
Nog steeds is Spinoza (1632-1677) de beroemdste filosoof uit de Lage Landen. In al zijn werken, in het bijzonder in zijn hoofdwerk de Ethica, was Spinoza een pleitbezorger van waarden als redelijkheid en tolerantie. De onschatbare betekenis van zijn denken bleek niet uit zijn inkomen. Behalve met filosofie hield Spinoza zich bezig met het slijpen van lenzen.
Eerder werd in het kader van de Spinozalens een historische denker geëerd. Dat gebeurde aan de hand van educatief materiaal – video’s en lesbrieven – voor het voorgezet/secundair onderwijs in Nederland en Vlaanderen.
